AD

U nang buồng trứng là gì, điều trị như thế nào?

AD

U nang buồng trứng đa phần là những khối u lành tính. Tuy nhiên, không phải vì thế mà chị em coi nhẹ bệnh phụ khoa này. U nang buồng trứng có thể phát triển kích thước rất lớn và có trọng lượng tới hàng chục kg. Nếu không điều trị từ sớm, khối u sẽ gây ảnh hưởng tới các cơ quan lân cận và biến chứng thành ung thư cực kì nguy hiểm.

U nang buồng trứng là gì?

Buồng trứng là một cơ quan sinh sản của nữ giới có kích thước bằng hạt hạnh nhân. Mỗi phụ nữ sẽ có 2 buồng trứng, nằm đối xứng ở 2 bên của tử cung.

Buồng trứng có 2 chức năng chính đó là:

  • Chức năng ngoại tiết: bắt đầu từ tuổi dậy thì, buồng trứng sẽ giải phóng trứng với chu kỳ khoảng 28 – 35 ngày/lần.
  • Chức năng nội tiết: giải phóng hormone giới tính nữ bao gồm estrogen và progesterone, có vai trò quan trọng trong sinh sản nữ.

U nang buồng trứng là một khối chứa dịch lỏng hoặc rắn đặc nằm bên trong hoặc ở trên buồng trứng. Khối u nang này có thể xuất hiện ở một bên buồng trứng hoặc đồng thời có ở cả hai bên. Đa phần u nang buồng trứng là loại lành tính, chỉ có khoảng 10% u nang có nguy cơ gây ra các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng tới khả năng thụ thai và sức khỏe của phụ nữ.

Các loại u nang buồng trứng

U nang buồng trứng có nhiều loại khác nhau, trong đó có 3 dạng chính là u nang cơ năng, u nang thực thể u nang lạc nội mạc tử cung.

U nang cơ năng

AD

Đây là loại u nang phổ biến nhất. Chủ yếu xuất hiện ở những người vẫn còn kinh nguyệt. U nang này phần lớn là u lành tính, hình thành do các rối loạn sinh lý trong quá tình phát triển chứ không phải do tổn thương thực thể của buồng trứng, vậy nên chúng có thể biến mất nhanh sau vài tháng.

U nang cơ năng được chia làm 3 loại nhỏ gồm có:

1/ U nang noãn: Trong mỗi chu kỳ kinh nguyệt, buồng trứng sẽ giải phóng 1 quả trứng. Trứng này phát triển bên trong 1 túi nhỏ được gọi là nang bọc noãn. Khi trứng trưởng thành, các nang này sẽ vỡ ra để giải phóng trứng. Tuy nhiên, nếu nang bọc noãn không mở ra như bình thường thì sẽ không xảy ra quá trình rụng trứng, nang này sẽ tiếp tục phát triển kích thước và hình thành một khối u nang. U nang noãn thường gây ra hiện tượng trễ kinh nguyệt nên khiến nhiều người lầm tưởng rằng mình đã có thai.

2/ U nang hoàng thể: Sau khi nang bọc noãn mở ra thì trứng sẽ được giải phóng. Sự kích thích của hormone progesterol sẽ làm cho túi nang rỗng teo lại và thoái hóa tạo thành thể vàng. Nhưng nếu, vì một lý do nào đó mà túi nang rỗng này không teo đi mà thậm chí còn phát triển lớn hơn và tích tụ chất lỏng bên trong thì người ta gọi đó là u nang hoàng thể. U nang hoàng thể thường có kích thước lớn hơn u nang noãn, chúng có thể phát triển lớn đến đường kính khoảng 10cm. Đa phần loại u nàng này sẽ tự tiêu biến sau vài tuần. Tuy nhiên, chúng cũng có thể gây ra biến chứng chảy máu hoặc xoắn buồng trứng gây đau đớn cho người bệnh.

3/ U nang hoàng tuyến: là loại u nang cơ năng hiếm xảy ra nhất, chủ yếu xuất hiện ở những phụ nữ điều trị vô sinh, bị ung thư nguyên bào nuôi hay đa thai. U nang hoàng tuyến hình thành là do các nang bọc noãn bị kích thích quá mức (do nồng độ HCG quá cao) làm cho trứng không thể rụng được và bị hoàng thể hóa.

☛ Xem chi tiết: U nang cơ năng và những thông tin hữu ích

U nang thực thể

U nang thực thể là những khối u phát triển âm thầm, kéo dài nhiều năm. Loại u nang này hình thành do những tổn thương giải phẫu từ nhu mô bình thường của buồng trứng. U nang thực thể gồm 3 loại sau:

1/ U nang nước: là một u nang có lớp vỏ mỏng trơn nhẵn khá dễ vỡ, nang này có cuống dài, bên trong là dịch lỏng trong suốt hoặc có màu nâu, đôi khi ở mặt trong hoặc mặt ngoài vỏ nang có xuất hiện các nhú nhỏ. Những nhú này có thể là dấu hiệu tiềm ẩn của ung thư buồng trứng trong tương lai, đặc biệt là khi lượng nhú xuất hiện càng nhiều.

3/ U nang nhầy: là một u nang có lớp vỏ dày hơn u nang nước, vỏ ngoài màu trắng, dịch chứa bên trong nang quánh đặc và có màu vàng. U nang nhầy có thể phát triển trọng lượng lên tới hàng chục kg và dễ dính vào các tạng lân cận. Tuy nhiên, nguy cơ ác tính của loại u nang này không cao.

3/ U nang bì: u nang bì hay còn gọi là u nang da, kích thước trung bình < 10cm nhưng trọng lượng nặng nên dễ gây xoắn. U nang bì có lớp vỏ dày và trơn láng, bên trong chứa tóc răng, lớp sừng, các chất cặn như bã đậu. Nguyên nhân là do các cấu trúc này hình thành từ tế bào phôi thai. U nang bì có thể gặp ở mọi đối tượng từ trẻ em tới phụ nữ trưởng thành và mãn kinh. Đặc biệt có khoảng 10% phụ nữ có loại u nang này khi mang thai.

U nang nội mạc tử cung

Trong kỳ kinh nguyệt, lớp nội mạc tử cung sẽ bong tróc và trôi theo máu ra ngoài âm đạo. Tuy nhiên, trong một số trường hợp vẫn còn sót lại những tế bào nội mạc tử cung trôi lạc đến buồng trứng, chúng sẽ phát triển dày lên do ảnh hưởng từ nội tiết tố sinh dục và gây ra u nang nội mạc tử cung.

Triệu chứng của u nang buồng trứng

AD

Hầu hết các u nang có kích thước khá nhỏ và không có dấu hiệu rõ ràng. Khi u nang buồng trứng phát triển tới kích thước lớn hơn thì nó có thể gây ra một số triệu chứng như sau:

  • Sưng đau vùng bụng dưới ở bên có u nang
  • Đau vùng xương chậu đặc biệt khi đang làm việc nặng
  • Cơn đau có thể lan ra sau lưng và 2 bên đùi
  • Đau khi quan hệ
  • Rối loạn kinh nguyệt
  • Chảy máu âm đạo bất thường
  • Căng tức ngực
  • Tiểu tiện thường xuyên hoặc tiểu rắt, đầy bụng, táo bón
  • Tăng cân

Các triệu chứng nghiêm trọng của u nang buồng trứng cần được điều trị khẩn cấp:

  • Đau vùng chậu dữ dội (khi u nang bị vỡ)
  • Lên cơn sốt
  • Thở nhanh, chóng mặt hoặc ngất xỉu
  • Buồn nôn (do xoắn buồng trứng)

U nang vỡ hoặc xoắn buồng trứng là 2 biến chứng có thể có gây ra hậu quả nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

Nguyên nhân gây u nang buồng trứng

Có rất nhiều nguyên do gây ra u nang buồng trứng, trong đó các nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm:

1/ Nang trứng phát triển không đầy đủ: các nang trứng bị khuyết tật do không hấp thu đủ dinh dưỡng để phát triển và hình thành u nang buồng trứng.

2/ Mạch máu của nang trứng bị vỡ: u nang trong buồng trứng bị xuất huyết do các mạch máu vỡ ra.

3/ Thể vàng phát triển quá mức: khiến cho chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn. Tình trạng này gây ra hiện tượng rong kinh. Từ đó, các nang trứng có thể bị vỡ gây ra những cơn đau bụng cấp tính ảnh hưởng tới tử cung và khả năng sinh sản sau này.

4/ Dư thừa HCG: Chorionic Gonadotropin (HCG) là một loại hormone được tiết ra trong thời kỳ mang thai của phụ nữ. Khi nồng độ hormone HCG tăng cao quá mức dẫn tới hình thành các u nang lutein. Tuy vậy, u nang này sẽ tự biến mất sau khi các khối u trong kỳ mang thai bị loại bỏ hoặc ngưng điều trị HCG.

5/ Rối loạn nội tiết tố nữ: sự chênh lệch nồng độ hormone nội tiết trong buồng trứng cũng là một nguyên nhân khiến cho u nang xuất hiện. Thông hormone nội tiết estrogen gia tăng quá mức ở những phụ nữ bị rối loạn kinh nguyệt, hay sử dụng thuốc ngừa thai hoặc phụ nữ mang thai.

☛ Đọc chi tiết trong bài: Nguyên nhân hình thành u nang buồng trứng

Các biến chứng nguy hiểm của u nang buồng trứng

Hầu hết các loại u nang buồng trứng là lành tính và có thể tự biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên trong một vài trường hợp đặc biệt, khối u nang có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Cụ thể là:

1/ U nang chèn ép các cơ quan lân cận: khối u nang có kích thước quá lớn sẽ chèn ép các cơ quan xung quanh như là bàng quang, trực tràng. U nang đè vào bàng quang gây bí tiểu, tiểu rắt hoặc có thể buồn tiểu nhiều lần. U nang đè vào trực tràng gây táo bón, chướng bụng, rối loạn tiêu hóa. Nguy hiểm hơn, những khối u nang tồn tại lâu năm thường có kích thước rất lớn có thể choán hết ổ bụng và chèn ép lên niệu quản gây ứ nước bể thận, chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây phù nề, cổ chướng.

AD

2/ Xoắn u nang: biến chứng này thường xảy ra với những u nang kích thước nhỏ nhưng lại có cuống dài nên dễ xoắn vào nhau và lệch khỏi vị trí ban đầu. Từ đó việc cung cấp máu cho buồng trứng bị cắt đứt. Nếu không được điều trị, biến chứng này có thể gây tổn thương cho mô buồng trứng và nguy hiểm nhất là tử vong.

3/ U nang bị nhiễm khuẩn: biến chứng này xảy ra sau khi u nang bị xoắn lại, chúng phát triển to lên và và dính vào các tạng xung quanh. Biến chứng ngày thường có biểu hiện dễ gây nhầm lẫn với viêm nội mạc tử cung.

4/ U nang bị vỡ: u nang bị xoắn nhiều vòng, u nang quá lớn hoặc u nang bị kích thích bởi chấn thương mạnh ở vùng bụng dưới có thể bị vỡ gây chảy máu và nhiễm trùng. Dấu hiệu khi u nang vỡ là đau bụng dữ dội và buồn nôn.

5/ U nang biến chứng thành ung thư: những khối u nang nước hoặc nang nhầy trong buồng trứng thì thường có thể biến chứng thành ác tính gây ra ung thư buồng trứng, khiến phụ nữ phải cắt bỏ toàn bộ buồng trứng để điều trị và không còn khả năng mang thai.

☛ Xem thêm: U nang buồng trứng có nguy hiểm không?

Chẩn đoán u nang buồng trứng như thế nào?

U nang buồng trứng sẽ được chẩn đoán thông qua kiểm tra các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng.

Chẩn đoán cận lâm sàng

Đa phần các khối u nang buồng trứng thường diễn tiến âm thầm và không có triệu chứng rõ ràng. Vì thế, nhiều phụ nữ vẫn sinh con bình thường mà không nhận thấy những dấu hiệu khác lạ. Chỉ khi khối u to lên, người bệnh mới có cảm giác căng tức và sờ nắn thấy.

U nang buồng trứng là loại khối u thường gặp nhất, chiếm tỉ lệ 3.6% các bệnh phụ khoa. Bệnh phát triển âm thầm, có thời gian im lặng kéo dài. Nhưng khi chuyển sang ác tính thì tiến triển rất nhanh.

Trong quá trình khám tổng quát, bác sĩ sẽ sờ nắn vào vùng chậu để kiểm tra xem một trong hai bên buồng trứng có dấu hiệu sưng đau hay không. Nếu khối u nằm ở một bên của tử cung thì sẽ khiến cho tử cung bị đẩy lệch hẳn sang một bên.Bệnh nhân cần mô tả thêm có các biểu hiện như là rối loạn kinh nguyệt, táo bón, đau bụng hay không để bác sĩ chẩn đoán tình trạng ở bước ban đầu.

Xét nghiệm cận lâm sàng:

Bệnh u nang buồng trứng có triệu chứng khá giống với viêm ruột thừa, sỏi thận hay viêm vùng chậu, do đó cần phải thực hiện các xét nghiệm hình ảnh cận lâm sàng để có kết luận chính xác.

Các kỹ thuật xét nghiệm đoán hình ảnh thường được sử dụng để chẩn đoán u nang buồng trứng gồm có:

Siêu âm: Thông qua siêu âm, các chuyên gia y tế có thể thấy được rõ ràng hơn về hình dạng, kích thước, vị trí và thành phần (chất rắn hay chất lỏng) của khối u nang (Xem chi tiết quy trình siêu âm u nang buồng trứng)

Ví dụ, thông qua hình ảnh siêu âm bên trên, các khối u nang buồng trứng chứa đầy dịch lỏng bên trong nên khi hiển thị qua hình ảnh siêu âm sẽ là các vùng có màu đen. Có ít nhất 5 u nang (trong đó 1 u nang lớn và 4 nang nhỏ). Phần màu xám xung quanh là những phần còn lại của buồng trứng.

Chụp CT scan hoặc chụp cộng hưởng từ MRI: chụp CT scan giúp bác sĩ chẩn đoán cụ thể hơn tình trạng lan rộng của những khối u quá lớn mà kỹ thuật siêu âm không thể xác định được, chụp cộng hưởng từ để thấy rõ hơn kết quả hình ảnh sau siêu âm.

AD

Sinh thiết tế bào: để chẩn đoán khối u là lành tính hay ác tính

Xét nghiệm huyết thanh: kiểm tra lượng kháng nguyên 125 (CA-125) trong máu để sàng lọc nguy cơ ung thư buồng trứng.

Xét nghiệm nồng độ hormone: kiểm tra nồng độ các hormone nội tiết để xác định xem liệu u nang có phải là do nguyên nhân nội tiết tố thay đổi hay không (chẳng hạn như quá nhiều estrogen hoặc progesterone)

Sử dụng que thử thai: đôi khi triệu chứng của bệnh u nang buồng trứng và những người đang mang thai khá giống nhau nên dễ gây nhầm lẫn, vì vậy bệnh nhân cần phải thử thai để xác định điều này. Ngoài ra, nếu một phụ nữ vừa mang thai và đồng thời có u nang buồng trứng thì sử dụng biện pháp thử thai sẽ giúp bác sĩ có kế hoạch điều trị phù hợp, vì đây là đối tượng nhạy cảm.

Các phương pháp điều trị u nang buồng trứng

Vì phần lớn các u nang biến mất sau một vài tuần hoặc vài tháng, do đó có thể các bác sĩ sẽ không đề xuất ngay lập tức kế hoạch chữa trị. Mà thay vào đó, bệnh nhân tiếp tục được theo dõi định kỳ trong các tháng tiếp theo xem u nang có gây đau không, u nang có phát triển kích thước không hoặc có tiêu biến hay không….

Nếu u nang này có dấu hiệu xấu đi thì sẽ cần được điều trị.

U nang buồng trứng có nhiều cách điều trị khác nhau tùy thuộc vào tính chất riêng biệt của từng loại u nang, kích thước và triệu chứng.

Điều trị bằng thuốc

Những người bị u nang buồng trứng lành tính, kích thước nhỏ dưới 60mm thường được kê đơn thuốc tránh thai kết hợp (Rigevidon, Marvelon…) hoặc thuốc tránh thai có chứa progestin để ngăn ngừa sự phát triển u nang mới và giảm thiểu nguy cơ ung thư buồng trứng.

Nếu bệnh nhân có triệu chứng đau thì sẽ có thể phải sử dụng thêm một vài loại thuốc giảm đau (thuốc NSAIDS hoăc thuốc giảm đau liều mạnh)

Ngoài ra, nếu như bệnh nhân bị u nang thường xuyên thì bác sĩ sẽ kê thêm đơn thuốc để kiểm soát sinh sản nội tiết tố, đó là các dạng thuốc viên hoặc vòng âm đạo để ngăn ngừa rụng trứng. Điều ngày có thể giúp ngăn chặn nguy cơ u nang phát triển nhiều hơn trong tương lai.

☛ Đọc chi tiết: Các loại thuốc điều trị u nang buồng trứng

Điều trị bằng phẫu thuật

Nội soi ổ bụng

Với những khối u có kích thước lớn mà việc điều trị bằng thuốc không mang lại hiệu quả thì sẽ được áp dụng phương pháp nội soi ổ bụng.

Với phương pháp này, các kỹ thuật viên sẽ rạch một đường nhỏ dưới rốn để đưa ống thông vào trong ổ bụng. Thông qua camera và đèn soi từ đầu ống thông, các bác sĩ có thẻ xác định được vị trí của khối u và cắt bỏ, đồng thời lấy mẫu đem đi sinh thiết ngay lập tức để xác định xem khối u có dấu hiệu ác tính hay không.

☛ Xem thêm: Quy trình mổ nội soi u nang buồng trứng

Mổ mở

Đây là phẫu thuật xâm lấn bằng cách tạo một vết rạch ở thành bụng và lấy khối u nang ra ngoài. Phương pháp này thường áp dụng với những khối u có kích thước lớn (thường là hơn 7.6cm), khối u có cuống dài dễ gây xoắn, khối u có bề mặt sần sùi, dễ di căn. Tuy nhiên, phương pháp mổ mở có thể để lại nhiều biến chứng và thời gian hồi phục lâu hơn các phương pháp khác, đặc biệt là khả năng tái phát cao (>25%).

☛ Xem chi tiết: Phương pháp mổ mở u nang

U nang buồng trứng là bệnh phụ khoa có diễn tiến âm thầm. Vì thế các chị em nên kiểm tra phụ khoa định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh. Việc điều trị đúng cách và kịp thời sẽ giúp bảo toàn buồng trứng, ngăn ngừa vô sinh và nguy cơ ung thư đe dọa tính mạng.

AD

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Sticky Ad
×