U nang bì là một dạng u nang buồng trứng thực thể, phát triển âm thầm qua nhiều năm. Mặc dù hiếm khi chuyển thành u ác tính, nhưng nó có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng khác như chèn ép nội tạng, vỡ hoặc xoắn nang gây nhiễm khuẩn, viêm phúc mạc cấp, nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh.
Đặc điểm, tính chất của u nang bì buồng trứng
U nang bì (tiếng anh: Dermoid Cyst) còn được gọi là u nang da hay u quái. Nó không chỉ có ở buồng trứng mà còn có thể phát triển tại bất cứ vị trí nào trong cơ thể (trong não, trong xương, trên da đầu, trên cổ, trên mặt…).
U nang bì chiếm khoảng 20% các loại u nang buồng trứng. (Xem thêm thông tin về các loại u nang buồng trứng khác)
Thực chất, u nang bì buồng trứng là một loại u nang bẩm sinh, được hình thành ngay từ giai đoạn bào thai. Bởi tốc độ phát triển của u nang bì rất chậm, vì thế nó rất hiếm khi được phát hiện lúc các bé gái còn nhỏ, mà cho đến tuổi trưởng thành (từ 20 – 30 tuổi) khối u mới được phát hiện ra.
Cấu tạo:
- U nang bì là một khối rắn chắc, có nguồn gốc từ các tế bào mầm tổng hợp (một noãn bào sơ cấp).
- Nó có lớp vỏ ngoài khá dày và trơn láng.
- Lớp vỏ bên trong giống như da người và gồm những hỗn hợp phức tạp khác như tóc, xương, răng, móng, máu, sụn và mô tuyến giáp.
Kích thước, trọng lượng:
- U nang bì có thể có đường kính từ 1cm cho đến đến đường kính 45cm (khoảng 17 inch).
- Kích thước phổ biến của u nang bì là dưới 10cm (bằng khoảng một quả cam), nhưng trọng lượng khá nặng nên dễ bị xoắn.
Vị trí:
- Đa phần, u nang bì chỉ có ở một bên nhất định của buồng trứng, có khoảng 15% u nang bì mọc đồng thời ở 2 bên buồng trứng.
Phân biệt các loại u nang bì buồng trứng
U nang bì trưởng thành
Khối u xuất phát từ lá thai ngoài hoặc các tổ chức biệt hóa. 95% u nang bì thuộc loại u trưởng thành.
U nang bì trưởng thành có 3 loại:
U nang bì trưởng thành dạng đặc: Loại u này không phổ biến. Thường gặp ở các bé gái nhỏ và tuổi dậy thì. U quái buồng trứng đặc có một phần mô phôi thai được xếp vào nhóm ác tính. Trái lại, u quái đặc gồm mô trưởng thành xuất phát từ 3 lá phôi là u lành, tiên lượng rất tốt.
U nang bì trưởng thành dạng bọc: U nang bì trưởng thành dạng bọc là loại thường gặp nhất và có thể gây ra các triệu chứng như là đau âm ỉ bụng dưới, rong kinh, ra máu bất thường…
U nang bì trưởng thành ác tính: Có khoảng 2% u nang bì sẽ chuyển biến thành ung thư, thường gặp ở phụ nữ giai đoạn mãn kinh. Tiên lượng xấu, chỉ có 15-30% cơ hội sống sót sau 5 năm. (Xem chi tiết về U nang buồng trứng ung thư hóa).
U nang bì không trưởng thành
U nang bì không trưởng thành là khối u phát triển từ 3 lá thai trong hoặc những cấu trúc non hay phôi. Nó chiếm khoảng 1% u nang bì buồng trứng và 70% trường hợp u nang bì không trưởng thành chỉ mọc ở một bên của buồng trứng.
Triệu chứng của u nang bì
Hầu như, các chị em sẽ không cảm nhận được các triệu chứng của bệnh khi u nang bì còn nhỏ. Chỉ khi u phát triển lớn hơn hoặc gây ra biến chứng thì người bệnh mới có thể cảm nhận được một vài dấu hiệu bất thường như là:
- Đau bụng âm ỉ, khi có biến chứng cơn đau sẽ nặng hơn và đến đột ngột
- Rối loạn kinh nguyệt (rong kinh, trễ kinh)
- Chảy máu âm đạo bất thường
- Đau đớn khi giao hợp
- Tiểu tiện nhiều lần hoặc khó đi tiểu
- Buồn nôn
- Chướng bụng
- Thay đổi cân nặng
➤ Bình thường, người bệnh sẽ rất khó để phát hiện ra bản thân đang bị u nang buồng trứng. Chỉ cho tới khi họ đi khám vì các vấn đề khác như bị rong kinh dài ngày, đau bụng, vô sinh – hiếm muộn thì mới biết mình đã bị u nang buồng trứng.
Nữ giới bị u nang bì có nguy hiểm hay không?
Khoảng 98% u nang bì là loại u lành tính. Tuy nhiên, nó có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm khác như là xoắn, vỡ hay nhiễm khuẩn. Mặc dù khả năng xảy ra biến chứng rất thấp, nhưng nếu u nang bì có kích thước càng lớn thì nguy cơ xảy ra biến chứng càng cao.
Sau đây là những biến chứng thường gặp của u nang bì:
U nang bì xoắn: U nang bì có cuống dài và nặng thường dễ bị xoắn. U nang xoắn lại nhiều vòng khiến người bệnh bị đau bụng dữ dội, mạch máu nuôi dưỡng u nang bị nghẽn và dần hoại tử. Phụ nữ mang thai có u nang bì là đối tượng dễ gặp phải biến chứng này nhất. Nếu không được điều trị, biến chứng này có thể gây tổn thương cho mô buồng trứng và nguy hại cho tính mạng người bệnh.
U nang bì vỡ: Thường xảy ra khi u bị chèn ép mạnh hoặc u xoắn nghiêm trọng. Đây là tình trạng cấp cứu cần phải can thiệp ngoại khoa ngay lập tức. Nếu không được cứu chữa kịp thời, thì u vỡ ra sẽ khiến bệnh nhân sẽ bị mất nhiều máu, nguy cơ tràn dịch ra xung quanh gây nên sự kết dính, tăng cao nguy cơ nhiễm trùng, viêm phúc mạc cấp, có thể tử vong nhanh chóng.
U nang bì chèn ép tiểu khung: U có kích thước quá lớn chèn ép các nội tạng xung quanh như là bàng quang, niệu quản, trực tràng, tĩnh mạch chi dưới, khiến chức năng hoạt động của những nội tạng này bị rối loạn. Gây ra tình trạng đi tiểu nhiều lần, tiểu rắt, táo bón, chướng bụng, phù chi dưới, cổ chướng…
U nang hóa ác: U nang bì buồng trứng có khả năng chuyển thành ung thư nếu chủ quan không điều trị. Ung thư buồng trứng sẽ cướp đi khả năng sinh sản của phụ nữ và cơ hội sống nếu như phát hiện ở giai đoạn muộn.
U nang bì điều trị thế nào?
Nếu bạn có u nang bì trong buồng trứng, thì dựa vào tính chất khối u (kích thước, khối lượng, ….) và nguyện vọng sinh sản của bạn, bác sĩ sẽ có chỉ định điều trị cụ thể là nên phẫu thuật bóc tách hay điều trị bảo tồn.
Điều trị bảo tồn
Phương pháp điều trị bảo tồn được áp dụng với những u nang bì có kích thước nhỏ (dưới 6cm), được phát hiện sớm, chưa chèn ép các cơ quan khác.
Bệnh nhân sẽ được theo dõi và điều trị tại nhà, có thể sử dụng thêm đơn thuốc điều chỉnh nội tiết tố phù hợp do bác sĩ kê để ức chế sự phát triển của khối u qua cơ chế thực bào.
Phương pháp này thường được áp dụng trong thời gian chờ mổ.
Lưu ý: Một số người có quan niệm uống thuốc nam, thuốc bắc để hết khối u. Tuy nhiên, u nang bì buồng trứng thuộc loại u thực thể – nghĩa là nó sẽ không biến mất theo thời gian. Do đó, việc chữa bệnh sai cách càng kéo dài thêm thời gian điều trị khối u, khiến bệnh có nguy cơ tiến triển trầm trọng hơn.
Điều trị bằng phẫu thuật
Khi một u nang bì lớn hoặc gây ra biến chứng thì nó cần được loại bỏ bằng phẫu thuật. Hiện nay, có 2 phương pháp phẫu thuật được áp dụng cho những ca mổ u nang buồng trứng. Đó là mổ nội soi và mổ hở.
Đa phần, u nang bì được bóc tách bằng kỹ thuật mổ nội soi để giảm tránh biến chứng và giúp bệnh nhân mau phục hồi sau điều trị.
Phần mô của u nang bì sẽ được đem đi sinh thiết để kiểm tra xem có phải là u ác tính hay không.
- Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy là u lành tính, thì coi như quá trình phẫu thuật hoàn tất.
- Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy là u ác tính, thì tùy thuộc vào mức độ phát triển của tế bào ác tính, các bác sĩ sẽ cân nhắc mổ hở để cắt bỏ một phần hay hoàn toàn tử cung, buồng trứng hay các mạc nối lớn. Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân vẫn còn phải tiếp tục điều trị kéo dài với các đợt hóa – xạ trị, để đảm bảo cắt đứt hoàn toàn mầm mống của ung thư, tránh hiện tượng di căn đến các cơ quan khác.
Điều trị khi mang thai: U nang bì có thể được phát hiện khi phụ nữ mang thai. Các bác sĩ sẽ cố gắng theo dõi u nang này đến khoảng tháng 4 – 6 của thai kỳ – thời điểm thích hợp để loại bỏ u nang. Nếu như u nang bì được phát hiện muộn hơn, thì việc điều trị có thể đợi tới khi em bé được sinh ra và phẫu thuật đồng thời để bóc tách u nang. Nhưng nếu u có biến chứng thì phải can thiệp ngay lập tức dù thai ở tuần tuổi thứ mấy.
***
Không có biện pháp cụ thể nào để phòng ngừa u nang buồng trứng hình thành cũng như ngăn ngừa tái phát. Chúng ta chỉ có thể chủ động phát hiện sớm bằng cách thăm khám phụ khoa định kỳ để để chữa bệnh hiệu quả.
Đặc điểm của u nang bì là có khả năng tái phát rất cao dù đã được phẫu thuật loại bỏ. Vì vậy, sau khi mổ, bệnh nhân vẫn nên sử dụng các sản phẩm bảo vệ sức khỏe để phòng ngừa u nang.
Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều dòng sản phẩm có công dụng hỗ trợ điều trị và phòng ngừa u nang buồng trứng. Tuy nhiên, để sử dụng có hiệu quả thì không phải sản phẩm nào cũng đáp ứng được.
Muốn chấm dứt sự “tái sinh” của u nang buồng trứng thì cần phải đảm bảo được 2 yếu tố đó là: Cắt đứt mạch máu nuôi dưỡng tế bào U và ngăn chặn sự nhân lên của những tế bào này.
Vương Bảo Phụ chính là sản phẩm có thể mang lại tác động kép này. Với sự kết hợp từ bộ đôi thảo dược Náng hoa trắng – Thanh hao hoa vàng có tác dụng giảm kích thước khối U nang nhanh chóng. Các thành phần này có khả năng chặn tín hiệu nhân lên của tế bào U. Hoạt chất Lycorine trong Náng hoa trắng còn giúp cắt đứt mạch máu nuôi dưỡng tế bào U. Nhờ đó Vương Bảo Phụ ngăn chặn sự tồn tại và phát triển của khối U hiệu quả.
Vương Bảo phụ là sản phẩm hỗ trợ điều trị và phòng ngừa u nang buồng trứng được GS.TS.NGUT Vương Tiến Hòa – Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Hội Phụ sản VN – Phó tổng biên tập Tạp chí Phụ sản – Bệnh viện Phụ sản Trung ương – chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực U xơ tử cung, U nang buồng trứng khuyên dùng.
Để có kết quả tích cực, người bệnh nên áp dụng đủ liệu trình sử dụng từ 2-3 tháng giúp giảm kích thước khối U nang buồng trứng và cân bằng nội tiết tố. Chấm dứt các triệu chứng rong kinh, đau bụng kinh, kinh nguyệt không đều,…