Có thể bạn đang mong đợi kinh nguyệt xảy ra đúng ngày dự tính, nhưng thực tế lại không như vậy. Nếu như không phải bạn đang mang thai thì lý do thực sự khiến kinh nguyệt lại tới muộn hơn là gì?
Làm thế nào để biết nếu bạn bị trễ kinh?
Thật khó để biết liệu bạn có bị trễ kinh hay không, nếu như bạn không biết độ dài chu kỳ trung bình của mình là bao nhiêu hoặc thời điểm có kinh cuối cùng. Để tính được độ dài trung bình của một chu kỳ kinh nguyệt (một vòng kinh) bạn cần theo dõi và ghi chép lại chu kỳ kinh nguyệt của mình qua 6 tháng liên tiếp. Sau đó, tính trung bình vòng kinh trong 6 tháng để tìm được độ dài chu kỳ kinh nguyệt.
Thông thường, một vòng kinh sẽ dao động từ 22 – 35 ngày, trong đó phổ biến nhất là 28 – 32 ngày. Với nữ giới khỏe mạnh, mỗi năm sẽ có khoảng 11- 13 chu kỳ kinh nguyệt.
Nếu như vòng kinh của bạn dài quá 35 ngày thì chứng tỏ bạn đã bị trễ kinh. Phần lớn các trường hợp trễ kinh 1- 2 ngày hoàn toàn không đáng lo, nhất là khi nữ giới ở tuổi dậy thì. Do nội tiết tố chưa thực sự ổn định, nên chu kỳ kinh nguyệt thất thường là vấn đề tự nhiên. Độ dài vòng kinh ở mỗi người là khác nhau qua từng tháng, từng độ tuổi. Khi càng trưởng thành, vòng kinh của nữ giới càng đều đặn hơn. Tuy nhiên, trễ kinh được tính bằng tháng thì có thể bạn đang gặp phải một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, cần được chẩn đoán nguyên nhân rõ ràng.
Nguyên nhân của hiện tượng trễ kinh là gì?
Cho con bú
Kinh nguyệt của bạn có thể không xuất hiện ngay sau khi bạn sinh con, nhưng đừng lo lắng! Nếu bạn đang cho con bú thì việc mất kinh tạm thời là hoàn toàn bình thường.
Phụ nữ cho con bú bằng sữa mẹ sẽ có kinh muộn hơn do hormone prolactin trong sữa mẹ ức chế hoạt động của hệ thống nội tiết khiến cho kinh nguyệt không xảy ra trong vài tháng. Thường thì, cho tới khi bé quen với chế độ ăn dặm, kinh nguyệt của người mẹ sẽ quay lại.
Vì thế, những bà mẹ nuôi con bằng sữa ngoài thường thấy kinh nguyệt sớm hơn (khoảng 6 – 8 tuần sau sinh) những bà mẹ cho con bú (khoảng 24 tuần sau sinh).
→ Có thể bạn muốn biết: Rối loạn kinh nguyệt sau sinh – sự thực mọi phụ nữ đều phải đối mặt.
Giảm cân hoặc tăng cân
Cho dù bạn thừa cân hay thiếu cân, bất kỳ thay đổi nào về cân nặng đều có thể ảnh hưởng đến chu kỳ hàng tháng của bạn. Các vấn đề phổ biến liên quan đến cân nặng và trễ kinh bao gồm rối loạn ăn uống, thèm ăn quá độ hoặc chán ăn. Nếu bạn nghi ngờ đây có thể là vấn đề đối với bạn, hãy đến gặp bác sĩ để được lắng nghe tư vấn chi tiết cho tình trạng của mình.
Căng thẳng kéo dài
Một chút căng thẳng trong cuộc sống của bạn là tốt, nhưng căng thẳng mãn tính có thể khiến cơ thể bạn mất cân bằng. Căng thẳng kích hoạt hormone cortisol tác động trực tiếp vào vùng hạ đồi. Từ đó, tín hiệu chuyển đi từ vùng hạ đồi sẽ gây ảnh hưởng tới quá trình sản xuất hormone tại tuyến yên và buồng trứng.
Tập thể dục quá sức
Duy trì tập thể dục hằng ngày là một thói quen tốt, nhưng tập thể dục với cường độ cao, trong thời gian dài sẽ khiến cho nồng độ estrogen giảm xuống. Khi luyện tập quá sức, bạn đang đốt cháy lượng calo nhiều hơn bình thường. Do đó, lượng mỡ tích lũy trên cơ thể rất thấp. Mỡ là thành phần quan trọng để sản xuất Estrogen. Vì thế khi lượng mỡ tổng thể giảm xuống thì đồng thời estrogen cũng giảm theo. Estrogen thấp là nguyên nhân gây rối loạn rụng trứng, khiến phụ nữ bị vô kinh thứ phát.
Hơn nữa, thực hiện các bài tập nặng còn khiến chúng ta trở nên căng thẳng. Căng thẳng ảnh hưởng trực tiếp tới vùng dưới đồi. Và đó lại là một lý do cộng hưởng gây thêm nhiều rắc rối cho chu kỳ kinh nguyệt.
Đây là lý do vì sao nhiều vận động viên nữ lại không có kinh đều đặn do phải tuân theo chế độ tập luyện nghiêm ngặt.
Vì thế, nếu như bạn đang theo đuổi một chế độ vận động thể thao dù với bất cứ lý do gì hãy nhìn lại và đánh giá các bài tập của mình. Tập luyện vừa sức là cách tốt nhất để bạn giữ cân bằng chu kỳ kinh nguyệt.
Lịch trình giấc ngủ bị thay đổi
Chuyển sang làm ca đêm hoặc di chuyển sang múi giờ khác có thể ngăn kinh nguyệt của bạn đến theo thời gian bình thường. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Frontiers in Endocrinology cho biết bất kỳ sự gián đoạn nào đối với nhịp sinh học của bạn đều có thể là lý do khiến cho kinh nguyệt không đều.
Thuốc
Thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ngoài ý muốn, một trong số đó là chậm kinh. Một nghiên cứu về tác dụng của thuốc chống loạn thần đối với kinh nguyệt cho thấy tình trạng vô kinh xảy ra do nồng độ prolactin bị mất cân bằng. Ngoài ra, một số loại thuốc khác chẳng hạn như thuốc ngừa thai, thuốc trị trầm cảm, thuốc trị huyết áp, thuốc hóa trị cũng có thể gây bất thường về độ dài vòng kinh.
→ Xem lý giải chi tiết trong bài viết này: Tại sao thuốc kháng sinh lại gây chậm kinh ở phụ nữ?
Rối loạn chức năng tuyến giáp
Các vấn đề liên quan đến tuyến giáp chẳng hạn như suy giáp và cường giáp có thể làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt của bạn. Tuyến giáp sản xuất các hormone giúp điều chỉnh các quá trình trao đổi chất của cơ thể. Nếu lượng hormone tuyến giáp bị mất cân bằng, bạn có thể bị trễ kinh. Tuy nhiên, vấn đề về tuyến giáp có thể giải quyết hiệu quả bằng phương pháp bổ sung hormone thay thế HRT. Vì vậy, bạn cần gặp bác sĩ nội tiết để xét nghiệm máu giúp kiểm tra xem tuyến giáp có hoạt động bất thường hay không để được điều trị đúng cách.
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
Có tới 10% nữ giới trong độ tuổi sinh sản mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang. PCOS liên quan tới sự mất cân bằng nội tiết trong cơ thể (do androgen quá cao hoặc kháng insullin), điều đó làm ảnh hưởng tới sức khỏe tổng thể và vẻ bề ngoài của người bệnh.
Dấu hiệu đáng nói nhất của bệnh là tình trạng vô kinh (quá 3 tháng chưa hành kinh), thậm chí có thể 6 tháng mới có kinh nguyệt một lần. Vì số lần rụng trứng rất ít do đó, tỉ lệ thụ thai không cao. Chính vì thế, ây là một trong những bệnh lý có tỉ lệ vô sinh cao ở nữ giới.
Ngoài biểu hiện bất thường về kinh nguyệt, nữ giới bị mắc hội chứng buồng trứng đa nang có thêm nhiều triệu chứng khác như là:
- Lông trên cơ thể phát triển mạnh, nhất là vùng tay, chân và ria mép, tuy nhiên hay bị hói đầu, tóc mỏng
- Bị béo phì
- Giọng nói trầm như đàn ông
- Mụn trứng cá nhiều
- Sắc tố da đậm màu tại các vùng da có nhiều nếp gấp như nách, bẹn, cổ
- Tâm trạng hay thay đổi
Nếu bạn lo lắng vì có những biểu hiện tương tự, bạn nên chủ động đi khám sớm để biết rõ nguyên nhân cũng như cách xử lý kịp thời.
Tiền mãn kinh
Nếu bạn đang bước vào giai đoạn tiền mãn kinh – giai đoạn đầu của thời kỳ mãn kinh – bạn có thể nhận thấy chu kỳ kinh nguyệt của mình xảy ra thất thường hơn.
Sự thiếu hụt estrogen trong cơ thể gây ra hàng loạt vấn đề với phụ nữ trung niên, từ sức khỏe đến sinh lý và sắc đẹp. Chu kỳ kinh nguyệt cũng là một trong những yếu tố chịu ảnh hưởng của thời kỳ tiền mãn kinh, với các biểu hiện đa dạng, không ai giống ai. Có người ở độ tuổi này, vòng kinh thưa hơn, máu kinh ít, trong khi có những người vòng kinh lại rút ngắn, lại kèm theo rong kinh.
Kinh nguyệt của phụ nữ tiền mãn kinh có thể bị ảnh hưởng vài tháng nhưng cũng có thể là vài năm, tùy cơ địa từng người. Hầu hết, tình trạng này không cần điều trị. Tuy nhiên, với một số người, nếu như rối loạn kinh nguyệt ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của họ, thì họ có thể điều trị bằng liệu pháp hormone thay thế, dưới sự tư vấn của bác sĩ.
Những vấn đề khác ở phụ nữ tiền mãn kinh, do ảnh hưởng của nội tiết tố có thể là:
- Bốc hỏa
- Đổ mồ hôi trộm
- Chóng mặt, đau đầu
- Mất ngủ
- Khô mắt, khô da, da nhiều nếp nhăn, lỗ chân lông to
- Rụng tóc
- Ham muốn tình dục suy giảm, khô rát âm đạo
- Rối loạn tâm lý, hay căng thẳng, mệt mỏi
- Loãng xương
- Trí nhớ và sự tập trung suy giảm
- Thị lực suy giảm
- Huyết áp và cân nặng thay đổi
- Dễ mắc bệnh tim mạch
Tóm tắt:
Cơ thể của chúng ta không phải là một chiếc đồng hồ, mọi hoạt động đều có thể dễ dàng bị “lệch nhịp”, đặc biệt là chu kỳ kinh nguyệt. Nếu bạn đang ở độ tuổi thanh thiếu niên, đang cho con bú hoặc sắp mãn kinh, trễ kinh xảy ra là điều bình thường. Ngoài ra, các yếu tố khác như là căng thẳng, thay đổi nhịp sinh học, tăng cân, giảm cân, bệnh tật, sử dụng thuốc (bao gồm cả biện pháp tránh thai) cũng có thể ảnh hưởng đến độ dài chu kỳ kinh nguyệt của bạn. Nếu trễ kinh kéo dài liên tục qua 3 chu kỳ, bạn cần ghé thăm bác sĩ để lắng nghe tư vấn chi tiết.